Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych - o specustawie drogowej - cz. I

Nim dojdzie do realizacji inwestycji drogowej musi zostać spełniony szereg formalności. Przygotowanie inwestycji polega między innymi na złożeniu wniosków o pozwolenie na budowę czy nabyciu nieruchomości pod budowaną drogę. Plany budowy, remontu czy przebudowy drogi zawsze budzą wśród ludzi dużo emocji, ponieważ finansowane są z pieniędzy podatników. 

Ustawa traktująca o przepisach dotyczących przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych została wprowadzona w 2003 roku. W tak zwanej specustawie drogowej były wprowadzane późniejsze zmiany, w tym ostatnia w roku 2012.

Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. nr 80, poz. 721) składa się z 5 rozdziałów:

• Rozdział 1   – Przepisy ogólne
• Rozdział 2a – Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych
• Rozdział 3   – Nabywanie nieruchomości pod drogi
• Rozdział 4   – Realizacja inwestycji drogowej
• Rozdział 5   – Zmiany w przepisach obowiązujących

W artykule pierwszym rozdziału pierwszego opisano czemu ma służyć wyżej wymieniona ustawa. Cytując:

„Ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych […], a także organy właściwe w tych sprawach”. 

Organami właściwymi w sprawach przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych są Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w przypadku dróg zarządzanych przez ten organ lub odpowiedni zarządca drogi w przypadku dróg niezarządzanych przez GDDKiA.

Zanim dojdzie do realizacji inwestycji należy złożyć wniosek o pozwolenie. Wniosek składa zarządca drogi, natomiast pozwolenie wydaje wojewoda lub starosta. Wg art. 11a. wojewoda wydaje zezwolenie na budowę dróg krajowych i wojewódzkich, starosta – dróg powiatowych oraz gminnych. 

Kim jest zarządca dróg? Odpowiedź na to pytanie dostajemy w ustawie o drogach publicznych. Podział jest następujący:

• drogi krajowe – GDDKiA,
• drogi wojewódzkie – zarząd województwa,
• drogi powiatowe – zarząd powiatowy,
• drogi gminne – prezydent miasta, wójt, burmistrz

Należy zwrócić uwagę na zasady wydawania pozwolenia w przypadku, kiedy droga ma być realizowana na obszarze kilku województw. Nie jest konieczne składanie wniosku o pozwolenie na budowę do kilku wojewodów. Art. 11a. punkt 2:

„W przypadku inwestycji drogi realizowanej na obszarze dwóch lub więcej województw, decyzję o zezwoleniu realizację inwestycji drogowej wydaje wojewoda, na którego obszarze właściwości znajduje się największa część nieruchomości przeznaczonych na realizację inwestycji drogowej.”

Nieruchomości – w przypadku specustawy drogowej są to nieruchomości gruntowe. Cytując art. 46 z kodeksu cywilnego:

„nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty)”.

Wojewoda lub starosta jest zobowiązany do wysłania zawiadomienia o wszczęciu postępowania w sprawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej do właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości objętych tym wnioskiem. W przypadku, gdy trasa drogi przebiega przez kilka województw wojewoda (z zastrzeżeniem art. 11a pkt 2) musi wysłać zawiadomienia do marszałków województw odpowiedzialnych za tereny, na których droga będzie miała swój przebieg. Wynika to z art. 11d punktu 5 ustawy.

Decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wydaje się w terminie 90 dni od dnia złożenia wniosku.

Wniosek składany przez zarządcę dróg powinien zawierać (art. 11d. ustawy):

„1. Mapę w skali co najmniej 1:5 000 przedstawiającą proponowany przebieg drogi, z zaznaczeniem terenu niezbędnego dla obiektów budowlanych, oraz istniejące uzbrojenie terenu;

2. Analizę powiązania drogi z innymi drogami publicznymi;

3. Mapy zawierające projekty podziału nieruchomości, sporządzone zgodnie z odrębnymi przepisami;

4. Określenie zmian w dotychczasowej infrastrukturze zagospodarowania terenu;

5. Cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z zaświadczeniem[…], aktualnym na dzień opracowania projektu”;

Zaświadczenie dołączone do egzemplarzy projektu budowlanego jest dokumentem potwierdzającym wpis na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego – popularniej zwane „uprawnieniami budowlanymi”.

„6. Pozwolenie, o którym mowa w art. 23 i 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej […], jeżeli jest ono wymagane;

7. W przypadku obiektów zakładów górniczych oraz obiektów usytuowanych na terenach zamkniętych i terenach, o których mowa w art. 82 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.– Prawo budowlane, postanowienie o uzgodnieniu z organem administracji architektoniczno-budowlanej, o którym mowa w art. 82 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, projektowanych rozwiązań w zakresie:

1. linii zabudowy oraz elewacji obiektów budowlanych projektowanych od strony dróg, ulic, placów i innych miejsc publicznych
2. przebiegu i charakterystyki technicznej dróg, linii komunikacyjnych oraz sieci i uzbrojenia terenu, wyprowadzonych poza granice terenu zamkniętego, portów morskich i przystani morskich, a także podłączeń tych obiektów do użytku publicznego.

7a. W przypadku transeuropejskiej sieci drogowej:

1. wynik audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego, o którym mowa w art. 241 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych,
2. uzasadnienia zarządcy drogi, o którym mowa w art. 241 ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;

8. Opinie:

1. ministra właściwego do spraw zdrowia – w odniesieniu do inwestycji lokalizowanych w miejscowościach uzdrowiskowych […],
2. dyrektora właściwego urzędu morskiego – w odniesieniu do obszarów pasa technicznego, pasa ochronnego, morskich portów i przystani,
3. właściwego organu nadzoru górniczego – w odniesieniu do terenów górniczych,
4. dyrektora właściwego regionalnego zarządu gospodarki wodnej – w odniesieniu do inwestycji obejmujących wykonanie urządzeń wodnych oraz w odniesieniu do wykonania obiektów budowlanych  lub robót na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią,
5. dyrektora właściwego regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych – w odniesieniu do gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa, będących w zarządzie Lasów Państwowych,
6. właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków […],
7. właściwego zarządcy infrastruktury kolejowej […],
8. innych organów wymaganych przepisami szczególnymi;”.

Opinie właściwych organów (pkt 8) wydawane są w terminie nie dłuższym niż 30 dni od złożenia wniosku przez zarządcę drogi. Niewydanie opinii jest równoważne braku zastrzeżeń do wniosku.

Pozwolenie wodno prawne wydaje marszałek województwa lub starosta. Termin wydania decyzji podobnie jak wyżej – do 30 dni od złożenia wniosku o jej wydanie.

Wojewoda lub starosta w decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej powinien zawrzeć:

„1) wymagania dotyczące powiązania drogi z innymi drogami publicznymi, z określeniem ich kategorii;

2) określenie linii rozgraniczających teren;

3) warunki wynikające z potrzeb ochrony środowiska, ochrony zabytków i dóbr kultury współczesnej oraz potrzeb obronności państwa;

4) wymagania dotyczące ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich;

5) zatwierdzenie podziału nieruchomości, o którym mowa w art. 12 ust. 1;

6) oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego;

7) zatwierdzenie projektu budowlanego;

8) w razie potrzeby inne ustalenia dotyczące:

a) określenia szczególnych warunków zabezpieczenia terenu budowy i prowadzenia robót budowlanych,

b) określenia czasu użytkowania tymczasowych obiektów budowlanych,

c) określenia terminów rozbiórki istniejących obiektów budowlanych nie-przewidzianych do dalszego użytkowania oraz tymczasowych obiektów budowlanych,

d) określenia szczegółowych wymagań dotyczących nadzoru na budowie,

e) obowiązku dokonania przebudowy istniejącej sieci uzbrojenia terenu,

f) obowiązku przebudowy dróg innych kategorii,

g) określenia ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości dla realizacji obowiązków, o których mowa w lit. e i f,

h) zezwolenia na wykonanie obowiązków, o których mowa w lit. e i f”.

Kolejnym krokiem przed rozpoczęciem realizacji inwestycji drogowej jest nabywanie nieruchomości pod drogi. Rozdział ten zostanie opisany w kolejnym artykule.

inż. Łukasz Dutka